Η υπόθεση ότι κάποιοι εγκέφαλοι είναι προγραμματισμένοι να είναι καλοί στα μαθηματικά, ενώ άλλοι όχι, έχει από καιρό γίνει κοινή παραδοχή από μαθητές, δασκάλους και γονείς σε όλο τον κόσμο, πείθοντας όσους δυσκολεύονταν με τα μαθηματικά στο σχολείο ότι δεν θα μπορούσαν ποτέ να κάνουν κάτι για να βελτιωθούν. Ωστόσο, πρόκειται για μια λανθασμένη υπόθεση, καθώς το να είσαι καλός στα μαθηματικά δεν εξαρτάται καθόλου από μια φυσική προδιάθεση (εκτός από την περίπτωση της δυσαριθμησίας και των μαθησιακών δυσκολιών). Είναι απλώς θέμα εκπαίδευσης και διδασκαλίας των κατάλληλων δεξιοτήτων με τα κατάλληλα εργαλεία. Η πίστη στο μύθο του “μαθηματικού εγκεφάλου” οδηγεί μόνο στο να αποθαρρύνει πολλούς ανθρώπους από το να ενδιαφέρονται για τα μαθηματικά και τελικά να επιλέξουν μια καριέρα στον τομέα STEM. Μπορεί επίσης να οδηγήσει σε αύξηση του ποσοστού του “μαθηματικού άγχους” στον πληθυσμό.
Το “μαθηματικό άγχος” ορίζεται ως η αρνητική συναισθηματική αντίδραση που εμφανίζεται σε καταστάσεις που περιλαμβάνουν αριθμητικές και μαθηματικές δραστηριότητες, η οποία μπορεί να είναι περισσότερο ή λιγότερο σοβαρή. Τα αίτιά του δεν είναι μονοσήμαντα, αλλά μελέτες δείχνουν ότι μπορεί να συνδέεται με γενικευμένο άγχος, καθώς και με το άγχος των εξετάσεων (δηλαδή το φόβο που συνδέεται με τη συμμετοχή σε εξετάσεις). [1] Σύμφωνα με στοιχεία του ΟΟΣΑ από το 2012, το 30% των μαθητών επηρεάζονταν από μαθηματικό άγχος, ενώ ο αριθμός αυτός αυξάνεται σε πολλές χώρες[2]. Περιττό να πούμε ότι το άγχος των μαθηματικών δεν εξαφανίζεται πάντα όταν τα παιδιά γίνονται ενήλικες…
Αν και δεν είναι σαφές από πού ακριβώς προέρχεται, μπορούμε ωστόσο να υποθέσουμε ότι τροφοδοτείται από την κοινωνική πίεση που περιβάλλει τα μαθηματικά και, στην περίπτωση των γυναικών, από τα στερεότυπα των φύλων. Φαίνεται, μάλιστα, ότι το άγχος για τα μαθηματικά μπορεί να είναι πιο διαδεδομένο στις γυναίκες απ’ ό,τι στους άνδρες.[3] Ενώ ορισμένες μελέτες έχουν δείξει ότι η διαφορά στις επιδόσεις στα μαθηματικά μεταξύ γυναικών και ανδρών δεν μπορεί να εξηγηθεί από τις διαφορές φύλου [4], άλλες μελέτες έχουν διαπιστώσει ότι οι επιδόσεις των γυναικών στα μαθηματικά διαταράσσονται από το στερεότυπο ότι οι γυναίκες δεν έχουν “μαθηματικό εγκέφαλο” [5]. Αυτό, βέβαια, συμβάλλει στο γιατί οι γυναίκες εκπροσωπούνται λιγότερο σε επαγγέλματα STEM.
Εικόνα από Pikwizard
Οι άνθρωποι που υποφέρουν από άγχος για τα μαθηματικά κινδυνεύουν επίσης να μην έχουν βασικές δεξιότητες αριθμητικής, καθώς η αριθμητική ικανότητα απαιτεί να έχουμε κάποιες γνώσεις μαθηματικών προκειμένου να οργανώσουμε τη ζωή μας ως άτομα και πολίτες. Αν δεν έχουμε εμπιστοσύνη στις μαθηματικές μας ικανότητες, δεν θα είμαστε σε θέση να λάβουμε σωστά αποτελεσματικές αποφάσεις σε πολλές καταστάσεις της ζωής. Το άγχος θα μπορούσε επίσης να αποτρέψει τους ενήλικες με χαμηλά προσόντα από το να προσπαθήσουν να αποκτήσουν περαιτέρω εκπαίδευση, καθώς μπορεί να μην έχουν τις καλύτερες αναμνήσεις από τη σχολική τους εμπειρία.
Αλλά τότε, πώς μπορούμε να απαλλαγούμε από το άγχος των μαθηματικών; Και πώς μπορούμε τελικά να απαλλαγούμε από τον μύθο του “μαθηματικού εγκεφάλου”; Πρώτον, τα μαθηματικά πρέπει να αποκτήσουν ξανά νόημα και να γίνουν διαισθητικά. Εδώ και πολύ καιρό δεν μπορούμε να καταλάβουμε τι είναι αυτό που θέλει να επικοινωνήσει, επειδή μελετάμε τα μαθηματικά με έναν απάνθρωπο τρόπο, ώστε να μην έχουμε ιδέα πώς μπορούν να είναι χρήσιμα στην καθημερινή μας ζωή. Ως εκ τούτου, τα μαθηματικά πρέπει να μπουν σε ένα νέο φως με τη βοήθεια μη τυπικών μεθοδολογιών. Η δοκιμή νέων διασκεδαστικών τρόπων μάθησης θα ενισχύσει την αυτοπεποίθηση των παιδιών που δυσκολεύονται με τα μαθηματικά, καθώς και των ενηλίκων με χαμηλές δεξιότητες, αποδεικνύοντας έτσι ότι ο καθένας μπορεί να επιτύχει ένα καλό επίπεδο στα μαθηματικά. Ωστόσο, ο στόχος δεν είναι να τους κάνουμε ειδικούς στα μαθηματικά, αλλά να τους διδάξουμε δεξιότητες αριθμητικής για όλη τους τη ζωή. Αυτή είναι η αποστολή του έργου Numeric[All].
[1] Hart, S. A., & Ganley, C. M. (2019). The Nature of Math Anxiety in Adults: Prevalence and Correlates. Journal of numerical cognition, 5(2), 122–139. https://doi.org/10.5964/jnc.v5i2.195
[2] OCDE (2013), « Mathematics Self-Beliefs and Participation in Mathematics-Related Activities », dans PISA 2012 Results: Ready to Learn (Volume III) : Students’ Engagement, Drive and Self-Beliefs, Éditions OCDE, Paris, https://doi.org/10.1787/9789264201170-8-en
[3] Hart, S. A., & Ganley, C. M. (2019). The Nature of Math Anxiety in Adults: Prevalence and Correlates. Journal of numerical cognition, 5(2), 122–139. https://doi.org/10.5964/jnc.v5i2.195
[4] Hyde, J. S., Lindberg, S. M., Linn, M. C., Ellis, A. B., & Williams, C. C. (2008). Gender similarities characterize math performance. Science, 321(5888), 494-495.
[5] Spencer, S.J.; Steele, C.M.; Quinn, D.M. Stereotype Threat and Women’s Math Performance. J. Exp. Soc. Psychol. 1999, 28, 4–28.